Осы шақтың ережесін айтындар.

Вопрос школьника по предмету Қазақ тiлi

Осы шақтың ережесін айтындар.

Ответ учителя по предмету Қазақ тiлi

Осы шақ

Осы шақ болатын етістіктердің мағыналык белгілері:

1. Сөйлеп тұрған кездегі іс-әрекеттерді білдіреді. 2. Әрдайым қайталанып тұратын дағдылы іс-әрекеттерді көрсетеді. 

 

1. Трактор жер жыртып жүр. Нұрлан хат жазып отыр. Мал өрісте жатыр. Осы сөйлемдегі жыртып жүр, жазып отыр, жатыр етістіктері — сөйлеп тұрған сәттегі қимылдар. 2. Трактор жер жыртады. Нұрлап хат жазып тұрады. Мал өрісте жатады.

Бұл сөйлемдердегі жыртады, жазып тұрады, жатады етістіктері — қалыптасқан, дағдыға айналған іс-әрекеттер. Міне осылай, етістіктің осы шағы істің дағдылы түрде қайталанып тұратынын және сөйлеп тұрған кезде істеліп жатқанын білдіреді.

Осы шақ мағынасы мен түрлеріне қарай нақ осы шақ және ауыспалы осы шақ болып екі түрге бөлінеді.