Диалог на казахском на тему традиции казахского народа

Вопрос школьника по предмету Қазақ тiлi

Диалог на казахском на тему традиции казахского народа

Ответ учителя по предмету Қазақ тiлi

Ответ:

Ұлттық салт – дәстүр  туралы диалог

— Мадина, сәлем, сенің қазір қолың бос па?

— Ия, Алина, бос уақытым бар.

— Ендеше саған бір бүйімтайым бар еді.

— Тыңдап тұрмын. Айта бер.

— Маған мектепке қазақ халқының ұлттық салт – дәстүрлері  жайлы хабарлама дайымдауым керек. Өзім қазақша сөйлей білгеніммен ұлттық салт — дәстүрден хабарым жоқ. Осы тапсырмаға көмектесе аласың ба?

— Әрине, көмектесейін. Қандай сұрақтарың бар, қоя бер?

— Қазақ халқының ұлттық салт — дәстүрлері жайлы жалпы түсінік беріп жіберсең?

— Әрбір халықтың өзіне тән салт – дәстүрлері, әдет – ғұрыптары, халық ауыз әдебиеті, мәдениеті, тәрбиелік ұстанымдары бар. Міне, осы асыл қазынамыз бізге ұрпақтан ұрпаққа сан ғасырлар бойы аманат ретінде ұласып, ұлттық болмысты жоғалтпай, өзгелерден ерекшелеп тұратын айна секілді. Қазақ халқының екі жүзге жуық салт – дәстүрі, сенім – ырымдары, ұлттық ойындары бар, олардың әрқайсысының тәрбиелік те, танымдық та маңызы зор.

— Қандай керемет жауап! Кейбіреулеріне толығырақ тоқтала кетсең?

— Жақсы. Халық арасында айтыстың алар орны ерекше. Айтыс – қазақ халқының ертеден қалыптасқан жыр жарысының бір түрі. Айтысқа суырып салма ақындар мен көркем сөз шеберлері қатысады. Айтыста ел басқарып отырған басшылардың кемшіліктері, сондай – ақ өмірдегі келеңсіздіктер ашық айтылады. Айта кететін бір жайт, айтыс бүгінгі күнге дейін жетіп, тәрбиелік мәнін жоғалтпаған жыр жарысы. «Атамұра – асыл қазына» демекші, осындай ұлттық дәстүр, ғұрыптарымызды сақтап, қастерлеуіміз қажет.

Ауыз тию – қазақтың ежелден келе жатқан ғұрытарының бірі. Үйге келген кісі асығыс болса да «ең болмаса нан ауыз тиіп кет, тізеңді бүк» деп айтқан. Бұл дегеніміз — қонақжайлылық пен жайсаңдық, өнегелі тәрбие бастауы. Бұрынғы заманнан-ақ қазағымның дастарханы үйге келімді — кетімді кісінің бәріне жайылып, бар тәтті осы кісілерге ұсынылған.

Байғазы – балалар мен жасөспірімдер бір жаңа нәрсеге ие болғанда жақын туыстарынан байғазы сұрайтын дәстүр қалыптасқан. Байғазы сұраушының көңілін қайтармай ақшалай, не заттай сыйлық беріледі. Бұл дәстүр бүгінгі күнге дейін жалғасын тауып келеді.

— Мадина, саған алғысым шексіз! Маған өте қатты көмегің тиді. Енді өзім де біліп жүретін болам!

— Оқасы жоқ. Көмектесе алғаныма қуаныштымын!